Przewielebnym kapłanom, zakonnikom, siostrom zakonnym,
drogim w Chrystusie Siostrom i Braciom,
wiernym Metropolii Przemysko-Warszawskiej.
Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!
Drodzy w Chrystusie, Siostry i Bracia!
Jesteśmy przekonani, że pojęcia synod i synodalność nie są obce wiernym naszego Kościoła. Każdego roku wszyscy biskupi Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego są zobowiązani do uczestnictwa w Synodzie Biskupów, który zajmuje się głównymi sprawami naszego Kościoła. Tematyka synodalna dotyczy spraw duszpasterskich, personalnych oraz materialnych wyzwań i potrzeb. Oczywiście o pracach Synodu Biskupów są powiadamiani wierni naszego Kościoła. Rok temu w Polsce odczuliśmy owoce pracy Synodu Biskupów, kiedy Papież Franciszek pobłogosławił decyzję Synodu Biskupów UKGK o utworzeniu nowej eparchii i mianowaniu dla niej pierwszego biskupa ordynariusza.
Synodalność, czyli wspólne działanie biskupów, duchowieństwa, zakonników i świeckich jest ważną cechą działania Wschodniego Kościoła. Tej synodalności doświadczyliśmy my wszyscy, między innymi, przygotowując dotychczasowe sobory (synody) eparchialne, w które to prace zaangażowani byli wszyscy nasi wierni w swoich parafiach i dekanatach. Działalność soborowa w naszym Kościele to także struktury eparchialne, do których należą nie tylko księża, ale także zakonnicy i świeccy. Soborowa działalność naszego Kościoła to w końcu także rady parafialne, których członków wybiera cała wspólnota parafialna i którzy pomagają swoim proboszczom nieść odpowiedzialność za swoją parafię, za jej potrzeby duchowe i materialne.
W związku z utworzeniem trzeciej eparchii w Polsce, 12 listopada tego roku, zainaugurujemy w Przemyślu jeszcze jedną formę działalności synodalnej naszego Kościoła, którą będzie Synod Metropolitalny, w skład którego wejdą biskupi ordynariusze naszych trzech eparchii.
Drodzy w Chrystusie, Siostry i Bracia!
Być może w naszej świadomości w mniejszym stopniu zapisał się fakt, że cały Kościół katolicki ma też swoją formę działalności synodalnej biskupów jako przedstawicieli całego Kościoła z różnych kontynentów i krajów. Zadaniem takiego Synodu Biskupów jest pomoc Ojcu Świętemu w rozwiązywaniu ważnych kwestii związanych z zachowaniem i rozwojem wiary, moralnością chrześcijańską oraz zachowaniem prawa i porządku kościelnego. Synody Biskupów, zwoływane każdorazowo przez Papieża, który również ogłasza główny temat Synodu, odbywają się cyklicznie począwszy od 1965 roku. Do tej pory było ich piętnaście.
W tym roku Ojciec Święty zwołał kolejny, już XVI Zwyczajny Synod Biskupów Kościoła Katolickiego, którego oficjalna inauguracja odbyła się w ubiegłą niedzielę. W niedzielę, 17 października, we wszystkich eparchiach na całym świecie ma odbyć się inauguracja Synodu na szczeblu eparchialnym. My, jako biskupi ordynariusze, odbywamy wtedy pielgrzymkę do Rzymu ad limina Apostolorum, czyli do Progów Apostolskich, która obejmuje modlitewne wizyty w czterech Bazylikach Rzymu, braterskie spotkanie z Papieżem Franciszkiem oraz wizyty robocze w dykasteriach Stolicy Apostolskiej. Dlatego, za pośrednictwem tego listu, pragniemy oficjalnie rozpocząć przygotowania do Synodu Biskupów w naszym Kościele w Polsce i zachęcić wszystkich Was do aktywnego udziału w tej synodalnej drodze.
Zwołany przez Papieża Franciszka Synod Biskupów będzie odbywał się pod hasłem przewodnim: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja”. Synod będzie zajmował się tematyką działalności synodalnej w Kościele, jej dotychczasowymi doświadczeniami, wyzwaniami, sukcesami i porażkami. Prace Synodu zaplanowano do października 2023 r. Będą one odbywać się na trzech poziomach: eparchialnym, kontynentalnym i ogólnokościelnym. Życzeniem Papieża jest, aby nad synodalną działalnością w Kościele zastanowili się wszyscy ochrzczeni, czyli nie tylko duchowni i zakonnicy, ale także świeccy. W tym procesie ważne jest, aby pasterze „nie bali się wysłuchać swojej trzody”. Bo w Kościele Synodalnym „każdy może się czegoś nauczyć od drugiego”.
Opublikowane do tej pory materiały do Synodu, tj. Dokument przygotowawczy i Vademecum Synodu na temat synodalności zawierają pomocnicze pytania dla ułatwienia pracy w eparchialnym etapie, zaczynając od kwestii: w jaki sposób realizuje się dziś w Waszym lokalnym Kościele wspólne podążanie naprzód? Jest to zachęta do uważnego przyjrzenia się wzajemnym relacjom na poziomie parafialnym i eparchialnym, i to nie tylko w sferze struktur kościelnych, zarówno świeckich jak i duchownych, ale również innych struktur i organizacji społecznych, kulturalnych, edukacyjnych i charytatywnych, które mają na uwadze człowieka i jego potrzeby.
Radio Watykańskie, omawiając Dokument przygotowawczy, zwraca uwagę na kwestie związane z „synodalnością praktyczną”, wśród nich: zachęta do zastanowienia się nad tym, kto jest częścią tego, co nazywamy „naszym Kościołem”, wsłuchanie się w głos młodzieży, kobiet, osób konsekrowanych, odrzuconych i zepchniętych na margines. Zastanowienie się, czy wspólnota zachowuje styl prawdziwej komunikacji, przemyślenie tego, jak modlitwa i liturgia wpływają na „wspólne podążanie” i w jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę. Proponuje się także refleksję nad miejscami i sposobami dialogu w eparchii, a także z sąsiednimi diecezjami, zakonnymi wspólnotami i ruchami, z niewierzącymi. Sugeruje się również zastanowienie się nad tym, jak sprawowana jest władza w Kościele lokalnym, w jaki sposób podejmowane są decyzje, jakie narzędzia są stosowane dla przejrzystości i odpowiedzialności, jaka jest formacja tych, którzy piastują odpowiedzialne stanowiska.
Nasze diecezje mają czas do kwietnia 2022 roku na przeprowadzenie eparchialnego etapu synodalnych konsultacji i przygotowanie dokumentu końcowego z wnioskami. Zachęcamy wszystkich naszych wiernych, duchowieństwo i osoby zakonne do aktywnego włączenia się do prac nad procesem naszej synodalnej działalności na różnych poziomach, począwszy od domowych Kościołów, którymi są nasze rodziny, poprzez struktury parafialne aż do poziomu eparchialnego i metropolitalnego. Aby ta praca przyniosła prawdziwe duchowe owoce, należy najpierw powierzyć ją Duchowi Świętemu, który jest w stanie oświecić nasze umysły i serca oraz zasugerować płaszczyzny naszego życia cerkiewnego, które możemy odnowić i uczynić bardziej owocnymi. Zgodnie z Dokumentem przygotowawczym Synodu, we wszystkich trzech naszych eparchiach, powołano koordynatorów, którzy będą odpowiedzialni za synodalną działalność i będą pomagać wszystkim, którzy zechcą przyłączyć się do pracy synodalnej. Informacje o wyznaczonych koordynatorach można znaleźć na naszych eparchialnych stronach internetowych. Tam również można znaleźć materiały dodatkowe, które powinny pomóc w zrozumieniu i ułatwieniu całego procesu. Życzymy wszystkim światła i umocnienia Duchem Świętym. Zachęcamy, aby nie pozostawać obojętnym względem synodalnej rzeczywistości w całym Kościele katolickim. Wzywamy naszych księży – duszpasterzy, aby pomagali wiernym i wspólnie studiowali aktualny stan i potrzeby Kościoła w zakresie synodalnej działalności.
Na tę pracę z serca wszystkim Wam błogosławimy.
Błogosławieństwo Boże na Was.
Podpisali:
abp Eugeniusz Popowicz – metropolita przemysko – warszawski
bp Włodzimierz Juszczak – ordynariusz wrocławsko – koszaliński
bp Arkadiusz Trochanowski – ordynariusz olsztyńsko – gdański
Tłumaczenie: ks. Mateusz Demeniuk
